مغلطه ی مقایسه ضعیف (Weak Analogy) ، مغلطه به زبان آدمیزاد (223)
به گزارش وبلاگ نرم افزار جیرا، تعریف: مغلطه مقایسه ضعیف موقعی اتفاق می افتد که شخصی با استفاده از مقایسه سعی کند درست یا غلط بودن یک استدلال را نشان دهد، ولی مقایسه ای ضعیف و فاقد تاثیر دلخواه. به عبارت دیگر، تفاوت های آن با استدلال بیشتر از شباهت های آن است.
معادل انگلیسی: Weak Analogy
معادل های جایگزین: مقایسه بد، مقایسه اشتباه، قیاس مع الفارق، قیاس سوال برانگیز، توسل به شباهت های فریبنده، استعاره اشتباه
الگوی منطقی:
X شبیه Y است.
Y ویژگی P را دارد.
بنابراین X ویژگی P را دارد.
مثال 1:
این که به خاطر یه سری اشتباه و تناقض توی کتاب مقدس به رستاخیز مسیح اعتقاد نداشته باشی، مثل این می مونه که به غرق شدن تایتانیک اعتقاد نداشته باشی، چون شاهدای عینی سر این که کشتی قبل از فرو رفتن توی آب از وسط نصف شد یا بعدش، با هم توافق ندارن.
شرح: متاسفانه این مقایسه از زبان یکی از مناظره نمایندگان مسیحی مورد علاقه من (یکی از اشخاصی که در اغلب موارد به دلیل و منطق ارزش می نهد) بیان شده است. این مقایسه چند اشکال اساسی دارد که از بین شان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- از غرق شدن تایتانیک مدت زیادی نمی گذرد.
- ما یقین داریم اظهاراتی که درباره حادثه شنیده ایم، از زبان شاهدان عینی بیان شده اند.
- ما از غرق شدن تایتانیک مدرک فیزیکی در اختیار داریم.
مثال 2:
اعتقاد داشتن به رستاخیز مسیح مثل این می مونه که به وجود زامبی ها اعتقاد داشته باشی.
شرح: این مثال یکی از مقایسه های رایج است که خداناباوران برای رد مسیحیت استفاده می نمایند. دلیل ضعیف بودن مقایسه موارد زیر است:
- گفته می گردد که عیسی زنده است، نه نامیرا (Undead)
- اگر وجود خدا را یک حقیقت در نظر بگیریم، او دلیل موجهی برای زنده کردن عیسی (خودش) دارد. چنین دلیلی برای وجود زامبی ها وجود ندارد.
- غذای زامبی ها مغز انسان است. تا جایی که می دانیم، عیسی از مغز کسی تغذیه نکرد.
استثنا: در نظر داشته باشید که مقایسه ها نمی توانند اشتباه یا صحیح باشند، و حتی خوب یا بد خطاب کردنشان نیز دقیق نیست. بهترین لفظ برای توصیف کیفی مقایسه ها ضعیف و قوی است. استفاده از مقایسه خودش یک استدلال است، استدلالی که کیفیت آن بستگی به نظر افراد دارد. چیزی که در نظر یک شخص ضعیف به نظر می رسد، ممکن است در نظر شخصی دیگر قوی باشد.
هدایت: مقایسه کردن راهی بسیار مفید، قوی و متقاعد نماینده برای انتقال ایده است. از مقایسه بهره ببرید، ولی تا حد امکان مقایسه ای قوی به کار ببرید.
منابع:
Luckhardt, C. G., & Bechtel, W. (1994). How to Do Things with Logic. Psychology Press.
ترجمه ای از:
Logically Fallacious
منبع: دیجیکالا مگ