حفاظت از اکوسیستم حیات بخش ساکنان قدیمی زمین - وبلاگ نرم افزار جیرا

به گزارش وبلاگ نرم افزار جیرا، کوه ها با عمری به قدمت پیدایش هستی، در سراسر تاریخ از صندلی ویژه ای در زندگی انسان ها برخوردار بوده اند. جالب است که بدانید هیمالیا بلندترین رشته کوه جهان، به عنوان جوانترین رشته کوه جهان قدمتی حدود 70 میلیون سال دارد. در جهانی باستان، کوه های مقدس صندلی خدایان بود و پیوند میان آسمان و زمین به شمار می آمد. در تاریخ اقوام و ادیان مختلف، کوه ها نماد استواری، شکوه، صلابت و اقتدار بوده و در وقایع و رویدادهای مختلف تاریخی نقش آفرینی نموده اند. این ساکنان قدیمی زمین، نعمت های بسیاری را در خود جای داده اند و محل زندگی بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری و سرچشمه بسیاری از منابع آب شیرین هستند. کوه ها علاوه بر این، در تعادل اکسیژن هوا نیز نقش بسیار حیاتی دارند. اما امروزه این میخ های سنگیِ مستحکم، به جهات مختلف در معرض خطر و آسیب های جدی قرار گرفته اند و در تمام این آسیب ها نیز جای پای پررنگ انسان دیده می گردد.

در قرن اخیر، مسائل زیست محیطی در کوهستان به طور چشمگیری افزایش داشته است. امروزه اهمیت حفاظت از محیط کوهستان به عنوان یکی از حساس ترین اکوسیستم های موجود روی کره خاکی، تا جایی است که در بسیاری از کشورها، قوانین و رهیافت های ویژه ای برای آن درنظر گرفته شده است.

کتاب کوه ها از هستی تا نیستی؛ مبانی حفظ محیط کوهستان تألیف مشترک امین معین و مسعود فرخ بخش، با هدف انتقال اطلاعات و آموزش حفظ محیط زیست و رفتار درست در حفظ محیط کوهستان به ویژه برای کوهنوردان تدوین شده است. این کتاب در چهار فصل، ابتدا مفاهیم کلی را مطرح و در ادامه اهمیت مناطق کوهستانی، عوامل تخریب کننده محیط کوهستان و اصول کوهنوردی پاک را مورد آنالیز قرار می دهد.

کوه ها؛ برج های آب شیرین دنیا

تقریبا یک پنجم سطح خشکی های دنیا را کوه ها تشکیل می دهند. بیش از نیمی از جمعیت دنیا به منابع آب کوه ها برای کشاورزی، برق، صنایع و از همه مهم تر آشامیدن وابسته هستند. بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت دنیا مستقیما تحت تأثیر کوه ها قرار دارند. سرچشمه مهم ترین رودهای دنیا مثل نیل، آمازون، گنگ و بسیاری رودهای دیگر در کوه ها قرار گرفته است، به همین دلیل کوه ها را برج های آب شیرین دنیا نامیده اند. 28 درصد از جنگل های دنیا در نواحی مرتفع واقع شده اند. کوه ها به دلیل کمربندهای ارتفاعی مختلف، شیب و جهت های جغرافیایی، دارای بیشترین تنوع گیاهی و جانوری هستند.

کوهستان الهام بخش انسان در چیرگی بر موانع و دشواری ها بوده است. کوه نماد مقاومت، استحکام، پایداری و سربلندی است و در عین حال جزو آسیب پذیرترین و شکننده ترین اکوسیستم ها به شمار می آید. از این رو این اکوسیستم ها را در زمره نقاط داغ تنوع زیستی طبقه بندی کرده اند. موقعیت کوهستان بر اقلیم اطرافش تأثیر می گذارد و با آب وهوای بارانی و برفی رابطه مستقیم دارد. برای مثال، وقتی که توده های هوا به بالا و بر فراز کوه ها می فرایند، هوا سرد می گردد و بارش ها ایجاد می شوند، ولی با پایین آمدن از ارتفاعات، دوباره گرم و خشک تر می شوند و بخش زیادی از رطوبت خود را از دست می دهند.

نقش یخچال ها در اقلیم و منابع آبی

یخچال های ایران جزء منابع آبی هستند که نسبت به آن ها شناخت بسیار کمی وجود دارد. سطح این یخچال ها در حدود 20 کیلومترمربع برآورد شده است و حجم یخچال های ایران حدود 3.2 میلیارد مترمکعب است. عملکرد یک یخچال طبیعی ازنظر منابع آب را می توان به سدی تشبیه نمود که آب مازاد را در فصول پرآبی درخود ذخیره می نماید تا در فصول گرم و اوقات کم آبی مورد استفاده مناسب قرار گیرد. همانطور که یک سد با دیواره های کوچک تر، منابع آبی کمتری را می تواند نگه دارد، یخچال ها و برفچال ها نیز اگر خط برف بالاتری داشته باشند، توان کمتری در ذخیره منابع آبی خواهند داشت. امروزه به خاطر گرمایش زمین، خط برف بالاتر رفته است و این پدیده را به وضوح می توان در مناطق یخچالی کشور مشاهده نمود.

از اهمیت یخچال های ایران می توان به نقش و ابعاد آن ها در چرخه آب شیرین و همچنین تنوع جانوری و گیاهی منحصر به فرد در نواحی یخچالی نام برد. بعضی از مهم ترین رودهای ایران منشأ یخچالی دارند. در خصوص اینکه چند درصد از رودهای کشور منشأ یخچالی دارند، عدد دقیقی معین نشده است، اما می توان به رودهای زیر در مناطق یخچالی اشاره نمود: منطقه یخچالی تخت سلیمان، منطقه یخچالی سبلان، منطقه یخچالی دماوند، منطقه یخچالی اشتران کوه، منطقه یخچالی زردکوه.

نخستین چاپ کتاب کوه ها از هستی تا نیستی؛ مبانی حفظ محیط کوهستان در 272 صفحه با شمارگان یک هزار نسخه به بهای 38 هزار تومان از سوی انتشارات سنایی راهی بازار نشر شده است.